Risico’s voor het financiële stelsel

Het financiële stelsel heeft een belangrijke functie in de economie. Het zorgt ervoor dat u kunt sparen, lenen en investeren. Maar ook dat u veilig en snel kunt betalen, en dat u financiële risico’s kunt afdekken die u niet zelf wil of kan dragen. Dingen waar u meestal niet bij stilstaat, maar die wel essentieel zijn voor de economie. Het is belangrijk dat het financiële stelsel tegen een stootje kan en ook in minder goede tijden blijft functioneren.

DNB houdt de stabiliteit van het financiële stelsel goed in de gaten en publiceert elk half jaar het Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS). In dit rapport brengen wij de risico’s voor het financiële stelsel in kaart. Het laatste OFS is gepubliceerd op 9 oktober 2023.

In het laatste Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS) signaleert DNB dat de risico’s voor de financiële stabiliteit het afgelopen half jaar zijn toegenomen. Wij beschrijven drie risico’s voor de financiële stabiliteit in de overgang van lage naar hoge rentes als gevolg van de serie renteverhogingen door centrale banken. Allereerst is sprake van lagere liquiditeit op financiële markten waardoor prijsschommelingen in een markt sneller over kunnen slaan naar andere delen van het financiële systeem. Ten tweede groeien de rente- en kredietrisico’s bij financiële instellingen, vooral vanwege hogere herfinancieringsrisico’s en een lagere terugbetaalcapaciteit onder bedrijven. Het derde risico heeft te maken met de overheidsschulden. Die drukken zwaarder op de begroting van overheden door de hogere rente.

Om de stabiliteit van het stelsel te beoordelen, heeft DNB verschillende aandachtsgebieden. Daarvoor gebruiken we een groot aantal graadmeters (indicatoren). Denk aan een groeiend aantal leningen (kredietgroei), snel toenemende vastgoedprijzen en de hoeveelheid geld die banken in kas hebben (liquiditeit). Zo is een sterke kredietgroei die samengaat met sterk stijgende vastgoedprijzen vaak een aanwijzing voor (toekomstige) instabiliteit.

Wij nemen deel aan het Financieel Stabiliteitscomité dat ten minste twee keer per jaar bijeenkomt onder voorzitterschap van DNB. Op internationaal niveau zijn we actief binnen het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese Centrale Bank (ECB), de European Systemic Risk Board (ESRB) en aan de Financial Stability Board (FSB), waarvan DNB-president Klaas Knot voorzitter is. Ook onze deelname aan overleg in Den Haag en Brussel is belangrijk.